Tổng cộng:
[tintuc]
Hóa chất diệt bọ gậy được ứng dụng để diệt bọ gậy tại các ổ sinh đẻ của muỗi. Cuối thế kỷ 19, dầu mỏ đã được sử dụng để diệt bọ gậy muỗi trước khi phát hiện ra vai trò truyền bệnh của nó. Hợp chất asen được dùng rất mạnh từ năm 1921 đến những năm 1940 để diệt bọ gậy Anopheles. Nhiều hóa chất mới được thay thế nhưng dầu vẫn được sử dụng ở phạm vi nhất định. Tuy nhiên kỹ thuật phòng chống bọ gậy tùy thuộc vào cả hai yếu tố dạng hợp chất sử dụng và nơi sinh sản của muỗi.
Sử dụng hóa chất phòng chống bọ gậy
Hóa chất diệt bọ gậy dạng lỏng như dầu có thể áp dụng cho các vũng nước, trong vườn hoặc phun lên bề mặt các rãnh nước, ao hồ... thông thường là dùng bình bơm phun giống như phun trên bề mặt tường nhà. Có nhiều loại máy bơm thiết kế cho phun trên bề mặt nước, loại có mô tơ và bánh xe chạy trên bờ, loại có mô tơ gắn trên thuyền, ngày nay có cả ca nô .
 |
| CÁC THUỐC CÓ GỐC PERMETHRIN PHUN TỒN LƯU |
Loại hóa chất diệt bọ gậy dạng hạt bụi (larvicide dusts) có thể trải trên nước bằng tay hoặc dùng máy có bơm bóng thổi.
Loại hóa chất diệt bọ gậy dạng vỏ bao bằng chất đông keo (gelatine). Dạng này thường ở dạng nhũ tương của pyrethrins với piperonyl butoxide. Khi tung xuống nước vỏ gelatine sẽ phân hủy và giải phóng hóa chất nằm trong viên nang (capsules) trong vài phút, mỗi capsules có thể giải phóng một lượng hóa chất trải trên bề mặt nước 5-9 m2.
Loại đông bánh (brilquettes) có chứa methoprene một loại kích tố cỏ tác. dụng diệt bọ gậy trong vòng 30 ngày ở những nơi lượng nước không nhiều hoặc dùng từng lúc ở các dòng suối nhỏ.
Sử dụng hóa chất phun tồn lưu
Hóa chất phun tồn lưu có rất nhiều loại hầu hết dùng dưới dạng dung dịch, khi khô để lại các tinh thể thuốc trên bề mặt phun. Trong trường hợp này tác dụng của hóa chất phụ thuộc vào lượng hóa chất bám dính vào chân côn trùng khi chúng tiếp xúc với bề mặt phun. Dạng nhũ tương rất đa dạng nhưng kích cỡ của các hạt sẽ là tiêu chuẩn đánh giá sự lơ lửng trong không gian của hóa chất được dài lâu để có thể tấn công những côn trùng cố tình bay không đậu tránh sự tiếp xúc với bề mặt tường phun.
 |
| MỘT SỐ HÓA CHẤT ĐỂ TẨM MÀN VÀ PHUN TỒN LƯU |
Loại hóa chất tồn lưu khi sử dụng trên diện rộng rất có kết quả với loại côn trùng ưa hút máu người trong nhà hoặc vật nuôi nhốt trong chuồng vì vậy sử dụng phương pháp phun tồn lưu bằng hoa chất cần phải đáp ứng được một số những yếu tố:
+ Gây độc cho côn trùng bằng con đường tiếp xúc đậu rình mồi hoặc trú đậu tiêu máu, không gây phản ứng kích thích với côn trùng và vật nuôi.
+ Nhanh chóng hạ gục côn trùng trong thời gian tiếp xúc ngắn nhất với hóa chất.
+ Ít độc tính cấp hoặc mạn với người và vật nuôi.
+ Dễ sử dụng và ổn định và không dễ bị phân hủy khi cất giữ.
+ Hiệu quả kinh tế, rẻ tiền
+ Lựa chọn vật liệu làm tường để phun tồn lưu có khả năng bám dính hóa chất trên bề mặt tốt, ít bị phân hủy, ít bị thấm sâu vào bên trong cũng đóng góp phần nào tăng tính hiệu quả diệt côn trùng
Sử dụng hóa chất để tẩm vật liệu
Quần áo có thể bảo vệ chống côn trùng đốt nếu đủ dầy. Màu sáng ít hấp dẫn côn trùng hơn màu tối. Cũng có thể bảo vệ bằng áo dài tay, màn chùm đầu, khăn quàng cổ, mũ. Tuy nhiên, một số côn trùng có thể đốt qua quần áo. Việc xử lý quần áo bằng hóa chất diệt hoặc xua cũng ngăn chặn được côn trùng đốt. Các loại dĩn nhỏ, muỗi cát, ruồi vàng không thể đốt qua quần áo.
 |
| DẠNG HÓA CHẤT VÀ LIỀU SỬ DUNG |
Gần đây hóa chất nhóm pyrethroid đã được WHO khuyển cáo dùng để xử lý quần áo hay tẩm màn, hóa chất này ít độc với động vật có vú nên ý tưởng tẩm rộng rãi lên các vật liệu vải sợi phát triển ngày một nhiều. Đây là biện pháp chính trong phòng chống véc tơ hiện nay. Màn tẩm hóa chất ngoài tác dụng làm hàng rào ngăn cản bảo vệ cho người như màn không tẩm hóa chất, nó còn có tác dụng làm tăng tác dụng bảo vệ của màn trong việc ngăn muỗi và côn trùng khác tấn công người. Màn tẩm có tác dụng diệt và xua từ đó làm giảm số lượng muỗi bay vào nhà. Nếu sử dụng màn tẩm thường xuyên trong cộng đồng với tỷ lệ cao sẽ làm cho số lượng và tuổi thọ của muỗi giảm đi.
Tác dụng của màn tẩm là xua và ngăn không cho muỗi hút máu người, tất cả người sử dụng màn đều được bảo vệ. Màn tẩm hỏa chất sẽ có tác dụng diệt chết hoặc xua đuổi muỗi bay đi, không vào màn đốt người được. Hóa chất tẩm màn cần đảm bảo các yêu cầu sau:
+ Ngăn cản côn trùng trên đường tấn công vào đốt người, biện pháp này thiên về bảo vệ cá nhân hơn bảo vệ cộng đồng.
+ Người ngủ trong màn thường phải tiếp xúc trực tiếp với hóa chất trên màn, do đó hóa chất lựa chọn tẩm màn phải đáp ứng tiêu chuẩn về độ an toàn rất cao, không gây ra tác dụng không mong muốn và không có mùi khó chịu.
Sử dụng hóa chất xua côn trùng
Hóa chất xua được sử dụng tương đối phổ biến để ngăn ngừa các loài côn trùng hút máu. Các chất này được xoa trực tiếp lên da, hoặc được xoa, tẩm vào quán áo, màn, lưới chống côn trùng. Hiệu quả và thời gian bảo vệ tuỳ thuộc vào loại hoá chất, cách sử dụng, điều kiện môi trường (nhiệt độ, độ ẩm, gió,…), mức nhạy cảm của côn trùng với hoá chất.. Thông thường, thời gian hiệu lực của các chất xua kéo dài từ 15 phút đến 10 giờ khi xoa trên da, còn khi sử dụng trên quán áo, vải vóc thì thời gian tác dụng có thể dài hơn. Hóa chất xua rất có giá trị trong những tình huống mà các biện pháp khác không có tác dụng, không thực hiện được hoặc bị cấm.
Hóa chất xua thường được sử dụng cho những người phải ra khỏi nhà vào ban đêm; người ở lại trong rừng, đầm lầy, đồng cỏ ban đêm; những người đi du lịch.
Một số dầu thực vật, như dầu xả, dầu cây Neem hoặc gỗ thơm có nhựa là chất xua tự nhiên. Loại dầu này thường được dùng vì giá thành rẻ và có mùi dễ chịu.
Trong thập kỷ 20, nhiều chất xua tổng hợp đã được sản xuất. Các chất này có tác dụng kéo dài, không độc hại, có hiệu quả với nhiều loài côn trùng. Các chất dùng bôi ngoài da là diethylphtalat (DEP), dimethyl phtalat (DMP), indalone, ethyl hexanedriol, và đặc biệt là N, N-diethyl-3-toluamiđe (DEET) được coi là một đột phá trong phát minh hoá chất xua. DEET có dưới dạng lỏng nguyên chất và dạng dung dịch 5 - 90%. Các dạng sản phẩm của ĐEET là nước xoa, kem, bọt, sáp. Hầu như không thấy nói về việc DEET gây dị ứng hay tác dụng phụ đáng kể cho người sử dụng.
Hướng dẫn sử dụng hóa chất xua: Hóa chất xua được bôi khắp da hở, đặc biệt là cổ, cổ tay, mắt cá. Không được bôi lên vùng quanh mắt hoặc niêm mạc (mũi, mồm), không được phun vào mặt, cần phun vào tay và sau đó xoa vào các phần kém nhạy cảm hơn ở mặt.
Sử dụng hương muỗi xua-diệt côn trùng
Hương xua diệt muỗi là chất diệt xông hơi phổ biến nhất vì dễ sử dụng, có hiệu lực và không đắt tiền. Các hóa chất sử dụng để sản xuất hương là D- allethrin, D-trans-allethrin, prallethrin, metofluthrin,...
Cần đốt hương ngay trước khi muỗi hoạt động. Ở những không gian chật hẹp như lều, phòng nhỏ kín, khói hương có thể gây kích thích mắt và phổi. Ở những không gian rộng hơn, đặt nhiều que/vòng hương ở những điểm khác nhau.
Sử dụng chất dẫn dụ Pheromon
Trong công nghệ Pheromon, các nhà khoa học đã tổng hợp và công nghiệp hóa được một số các hợp chất dẫn dụ côn trùng điển hình như Metyl- eugenol đối với ruồi vàng hại cây có múi; hoặc mùi của cây Derris elliptica đeo trên sừng trâu để đuổi ve, rận ký sinh; hay mùi băng phiến làm hạn chế sự cư trú của mạt, gián, rận trong tủ quần áo... Sử dụng cây pơ mu, đinh lăng Policias fruticosa L và cây long não Camphor esentiel làm đồ gỗ có thể tránh bị mối, mọt và côn trùng xâm hại....
[/tintuc]
